“Hoe gaat het met je? Druk!!” Het ‘druk hebben’ is een statussymbool geworden. Als je niet druk bent, dan is er blijkbaar weinig ‘vraag naar je’ en ben je dus onsuccesvol. Of misschien heb je het niet druk omdat je een lui mens bent, een lanterfanter. Aan niet druk zijn, hangen allerlei negatieve betekenissen, dus zeggen we liever dat we het druk hebben. Veel mensen hebben het ook ontzettend druk. Zo druk zelfs dat het ongezond is. In een tweeluik wil ik aandacht besteden aan druk en mentale gezondheid. In deze tweede blog ligt de nadruk op de drukte onder werkenden en verrassende bronnen voor inspiratie om je dag beter door te komen.
Opscheppen
Dat drukte een statussymbool is geworden, valt terug te lezen in allerlei kranten en bladen. Mensen scheppen er zelfs over op. Je hebt het volgende vast wel eens meegemaakt. Je maakt terloops een opmerking dat de afgelopen week zo druk is geweest. Een collega reageert daarop door te zeggen dat hij die week wel 3 avonden heeft overgewerkt. Weer een andere collega doet er nog een schepje bovenop en zegt dat hij wéér gaat doorwerken gedurende het weekend. Dit opscheppen door het te verpakken in een klacht heeft een naam, wist je dat? Het heet humblebragging. Sezer, Gino en Francesco (2018) onderzochten dit fenomeen en zijn effectiviteit voor het verkrijgen van aanzien, dan wel sympathie. Humblebragging blijkt helemaal niet effectief. Sterker nog, het laat de opschepper onoprecht en minder competent lijken. Opscheppen over hoe druk je het hebt, heeft dus helemaal geen voordelen. Datzelfde geldt eigenlijk voor drukte en stress in zijn algemeenheid, ze zijn juist schadelijk voor je gezondheid. Er wordt aardig wat gediscussieerd over welke gezondheidsgevolgen wel en welke niet zijn toe te schrijven aan stress, maar de review van Kivimäki en Kawachi (2015) maakt pijnlijk duidelijk hoe het zit. Zij reviewden de resultaten van 27 onderzoeken, waarin 600.000 mannen en vrouwen uit Amerika, Europa en Japan zijn onderzocht en constateerden dat werkstress de kans op hart- en vaatziekten en beroertes met 10 tot 40% verhoogt. Naast fysieke gezondheid, tast werkstress ook de mentale gezondheid aan. Een structureel gevoel van tijdtekort maakt mensen ongelukkiger (Hodgkinson, 2020). De impact van een chronisch tijdgebrek is zelfs nog groter dan de impact van werkeloosheid (Whillans, 2020).
Mythe van productiviteit
Meer ontspanning en minder stress is volgens sommige mensen in strijd met productiviteit. Het werk moet nu eenmaal af. Dus dan moet je maar doorwerken. Ook als dat buiten je reguliere werkuren valt. Maar is dat wel zo? Levert langer of meer werken wel meer productiviteit op? De Nieuw-Zeelandse firma Perpetual Guardian startte in 2018 een proef waarbij medewerkers overschakelden naar een vierdaagse werkweek met behoud van hun fulltime salaris (Awards Analyst, 2020). Het resultaat van deze proef was dat medewerkers efficiënter gingen werken en daardoor dezelfde output leverden als in een vijfdaagse werkweek. Daarnaast ervaarden zij minder stress, een betere werk-privébalans en meer betrokkenheid in en met het team. Microsoft Japan deed ook een proef met een vierdaagse werkweek, met behoud van een volledig salaris (Kleinman, 2019). In die proefperiode steeg de verkoop zelfs met 40%. Ook in Nederland beginnen organisaties – heel erg langzaamaan – open te staan voor deze ingreep. Marketingbureau Loyals deed al een proef eerder dit jaar en heeft besloten de proef om te zetten naar hun nieuwe normaal (Blotenburg, 2020). Achmea voert inmiddels een verkorting van de werkweek met behoud van salaris door (ANP/Redactie Werkt, 2019).
Inspiratie voor relaxatie
Hoe zorg je er dan voor dat je mentaal gezond blijft? Hodgkinson (2020) heeft hiervoor een aantal duidelijke tips, die hij zelf al jaren toepast. Om te beginnen kun je tijdens je lunchpauze het beste écht pauze nemen. Dus minimaal een uur niet werken en niet proberen om alsnog elke minuut zinvol te besteden. Ga uit lunchen met een vriend of vriendin en klets over van alles en nog wat, als het maar geen werk is. Daarnaast adviseert hij mensen om elke dag een middagdutje te doen van een tot twee uur. Als dit nu een beetje te veel ‘voor gevorderden’ is voor jou, dan zijn er nog andere tips. Whillans (2019; 2020) heeft tips die misschien iets gemakkelijker inpasbaar zijn. Zij stelt dat je elke dag minimaal 30 minuten zou moeten besteden aan socializen, sporten of vrijwilligerswerk. Daarnaast zegt ze dat je ook tijd kunt ‘terugkopen’ door vervelende klusjes uit te besteden aan anderen. Dit zijn wat praktische tips, waarmee je kunt experimenteren.
Je kunt ook kijken naar de oorzaak van de werkstress en op dat niveau een oplossing zoeken. Grün (2018) noemt hiervoor vier stappen. Allereerst adviseert hij mensen om na te gaan of de stress kan voortkomen uit het verliezen van jezelf, oftewel of anderen meer macht hebben over jou dan jijzelf. Een tweede stap is het stellen van kritische vragen aan jezelf. Heb je misschien behoefte aan aandacht, aan aardig gevonden worden en komt daar de stress vandaan. Het is niet de bedoeling om jezelf te veroordelen als die behoeften er zijn. Je moet ze juist erkennen. De derde stap is het nagaan van de bron waaruit je put. Is dat wat hij noemt een heldere bron of een troebele bron? Troebele bronnen zijn onder andere perfectionisme, eerzucht en bewijsdrang en wanneer deze je drijfveren zijn, loop je een grote kans opgebrand te taken. Ten slotte is er nog de vierde stap en dat is het evalueren van de objectieve hoeveelheid werk die je op je neemt. Grün laat zien dat werkstress (en dus negatieve invloed op onze mentale gezondheid) kan worden veroorzaakt door heel andere dingen dan de werkelijke hoeveelheid werkzaamheden.
Een laatste manier om anders met je werkdag om te gaan is door het naleven van een vast dagritme. Aanwijzingen hiervoor kan je al vinden in de zesde eeuw na Christus. Benedictus schreef toen zijn ‘Regel voor monniken’. Derkse (2003; 2007) schreef hierover enkele boeken, waarin hij die levenswijsheden vertaalt naar het heden en aantoont hoe de leefregels van toen, problemen van nu kunnen oplossen. Derkse maakte kennis met de Benedictijnse manier van leven toen hij een poosje in een klooster verbleef om daar in alle rust aan zijn studie te werken. Hij besloot deel te nemen aan het dagritme van de monniken, dat bestond uit steeds afwisselende tijdsblokken voor bidden, werken, eten, studeren, bewegen en socializen. Elke taak of tijdsblok was even belangrijk als een andere. Dat betekent dat elke taak werd gedaan met aandacht en toewijding. Na verloop van tijd ervaarde Derkse dat zijn output enorm toenam. Hij kreeg meer werk gedaan in veel minder tijd. Dit verschijnsel zien we ook terug in de methode die ‘deep work’ wordt genoemd, waarin periodes van intense focus en concentratie worden afgewisseld met periodes die niet cognitief veeleisend zijn. Bhargava (2017) geeft enkele tips die je op weg kunnen helpen om je dag in een goed ritme te krijgen. Reserveer zeker twee tot vier uur per dag voor deep work, dus voor taken die veel vragen van ons brein. Plan en beperk je tijd die je besteedt aan digitale berichten, zoals e-mail, chat, tweets, appjes, etc. Kies liever twee momenten per dag om je berichten te controleren, dan dat je eigenlijk de hele dag bereikbaar bent. Ben kritisch in wat voor jou essentiële taken zijn en wat daar niet toe behoort. Neem tot slot ook ruim de tijd om elke week je taken, planning en ritme te evalueren en voor de volgende week te organiseren.
Heb je zelf een andere manier gevonden die jou meer ontspannen laat werken? Laat het me weten, ik ben benieuwd naar jouw aanpak en hoe het jou helpt.
Referenties
ANP/Redactie Werkt. (2019, december 20). Werkweek bij Achmea verkort tot 34 uur, loon blijft hetzelfde voor 13.000 medewerkers. Opgeroepen op oktober 2, 2020, van AD.nl: https://www.ad.nl/ad-werkt/werkweek-bij-achmea-verkort-tot-34-uur-loon-blijft-hetzelfde-voor-13-000-medewerkers~a5655c48/
Awards Analyst. (2020, januari 7). Inside Perpetual Guardian’s gamechanging campaign to promote the four-day work week. Opgeroepen op oktober 2, 2020, van The Drum: https://www.thedrum.com/news/2020/01/07/inside-perpetual-guardians-gamechanging-campaign-promote-the-four-day-work-week
Bhargava, P. (2017). Deep Work: a productivity superpower. Current Problems in Diagnostic Radiology, volume 46, pp 1-2.
Blotenburg, S. (2020, januari 10). 4-daagse werkweek: dit marketingbureau is overstag, nu de rest nog? Opgeroepen op oktober 2, 2020, van RTL Nieuws: https://www.rtlnieuws.nl/economie/artikel/4981311/werk-burn-out-werkgeluk-stress-30-uur-loyals
Derkse, W. (2003). Een levensregel voor beginners. Tielt: Lannoo.
Derkse, W. (2007). Gezegend leven. Tielt: Lannoo.
Grün, A. (2018). Stress en burn-out voorkomen. Utrecht: Ten Have.
Hodgkinson, T. (2020, mei 25). For whom the alarm clock tolls. (L. Santos, Interviewer)
Kivimäki, M., & Kawachi, I. (2015). Work stress as a risk factor for cardiovascular disease. Current Cardiology Reports, volume 17, number 74, pp 1-9.
Kleinman, Z. (2019, november 4). Microsoft four-day work week ‘boosts productivity’. Opgeroepen op oktober 2, 2020, van BBC News: https://www.bbc.com/news/technology-50287391
Sezer, O., Gino, F., & Norton, M. I. (2018). Humblebragging: a distinct – and ineffective – self-presentation strategy. Journal of Personality and Social Psychology, volume 114, number 1, pp 52-74.
Whillans, A. (2019, juni 13). A simple strategy for happiness. Opgeroepen op oktober 4, 2020, van YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=C36WaLcHpEY
Whillans, A. (2020, mei 25). For whom the alarm clock tolls. (L. Santos, Interviewer)
Foto: Harry Sandhu
Liane Kusters merk & communicatie 
Geef een reactie